‘Soelen: Lusthof en Modderpoel’ ging een maand geleden in première. Een mooie gelegenheid om even terug te blikken naar de totstandkoming van deze korte film over Christoffel Beudeker en het landgoed Soelen. Wij maakten de film voor Stichting Nemo, een wandel- en natuurorganisatie gevestigd in het Westerpark, op de plek waar vroeger het landgoed Soelen lag. De film moet dit onbekende stukje geschiedenis een gezicht geven en gaat onderdeel uitmaken van een educatief programma op scholen in de buurt.

‘Op Soelen is het altijd soel’

Eerst even een korte geschiedenis van het landgoed. Vanaf de Gouden Eeuw was het een gewoonte onder welgestelde Amsterdammers om naast hun woonplaats in de hoofdstad ook een buitenplaats te bezitten. Hier konden ze, met name in de zomer, de drukte en stank van de bedrijvige stad ontvluchten. Zo ontstond ook Soelen, gelegen aan de Haarlemmertrekvaart, ter hoogte van het huidige tuinpark Nut & Genoegen. Soelen heeft verschillende eigenaars gekend, waarvan Christoffel Beudeker het meest tot de verbeelding spreekt.

Claas Bruin en Christoffel Beudeker

Christoffel Beudeker (1676 – 1756) was een rijke Amsterdamse koopman, letterkundige en kunstverzamelaar. Tegenwoordig is hij bekend van de Beudeker-collectie, een grote verzameling kaarten en atlassen. De koopman had zijn fortuin verdiend als suikerbakker. Hij had meerdere kinderen, waarvan zijn zoon Jantje in de film centraal staat. Na de tragische dood van Jantje op Soelen verkocht Beudeker het landgoed, waarschijnlijk om de pijnlijke herinnering te ontvluchten. Niet lang daarna werd Soelen gesloopt om plaats te maken voor de nieuwe spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem. De herinneringen aan Soelen zijn bewaard gebleven dankzij Claas Bruin, die een uitgebreid lofdicht over het landgoed schreef. Dit lofdicht vormt de basis van de film, waarin Claas Bruin in onze tijd verschijnt om ons nog eenmaal voor te lezen uit zijn meesterwerk en zo de herinneringen aan Soelen en Beudeker levend te houden.

Suikerbakker op de Noordermarkt

In de korte film over Soelen staan drie personages centraal: Beudeker, Jantje en Claas Bruin. Vanaf het begin hebben we gezocht naar een vertelwijze waardoor de historische feiten aan bod kwamen op een manier die ook voor kinderen interessant is. Daarom staat het tragische verhaal van Jantje centraal. Hierdoor krijgt Beudeker een menselijk gezicht en kunnen we ons beter met hem inleven. Tegelijkertijd zorgt de verhaallijn ervoor dat ook voor kinderen de film interessant is. Het was voor ons continu afwegen hoe we de elementen van het verhaal in beeld brachten. Een goed voorbeeld daarvan is dat Beudeker in de film op de Noordermarkt zijn eigen suiker verkoopt. In werkelijkheid is dat onwaarschijnlijk, hij zal daar ongetwijfeld zijn mensen voor hebben gehad. Maar met het beperkte budget en de beperkte tijd hebben we ervoor gekozen om Beudeker zelf zijn suiker te laten verkopen. Historisch misschien niet volledig accuraat, maar de boodschap komt zo wel beter over. Het is een inschatting die (publieks)historici vaak moeten maken: hoeveel feiten kun je ‘opofferen’ om de historische boodschap beter over te brengen?

Educatief programma

De film is onderdeel van een educatief programma om scholen in de buurt iets over de geschiedenis van het Westerpark te vertellen. Onderdeel daarvan is een kort vervolg, dat wij hebben opgenomen tijdens de première van de film. Nemo organiseerde een theaterwandeling waarbij Beudeker weer tot leven kwam. Het korte vervolg zal binnenkort verschijnen.