Op 2 november vond de opening plaats van het Venture Lab aan de faculteit geesteswetenschappen. Met dit programma biedt de Universiteit van Amsterdam steun aan studenten die een onderneming willen starten. Aan de bètafaculteiten bestonden al langer trajecten die de ondernemersgeest van de studenten stimuleren, maar studenten geesteswetenschappen waren tot nu toe aan zichzelf overgeleverd als het gaat om het ondernemerschap. Het Venture Lab brengt daar verandering in. Maar voor de feestelijke opening goed en wel van start kon gaan werden de aanwezigen opgeschrikt door een groep studenten met een megafoon. De actiegroep Humanities Rally liet zich horen: zij zijn tegen de vermarkting van de geesteswetenschappen. Dat zouden juist studies moeten zijn die onafhankelijk kwalitatief onderzoek opleveren, zonder invloed van winstbejag.
Twee antwoorden
De protestactie is tekenend voor een felle discussie die al jaren gaande is op de universiteiten. Op het spel staat de plaats van de geesteswetenschappen in de samenleving. De kwaliteiten en relevantie van de geesteswetenschappen zijn vaak moeilijk in geld uit te drukken, waardoor de geesteswetenschappen een lastige positie innemen in onze kapitalistische vrije markt. Het formuleren van een antwoord op de vraag of en hoe de geesteswetenschappen relevant kunnen zijn kan twee kanten op gaan. De eerste richting is die van actiegroep Humanities Rally: de geesteswetenschappen zouden zich moeten terugtrekken uit de vrije markt. Alleen met financiële steun van de overheid kan de academie onafhankelijk onderzoek doen dat niet wordt beïnvloed door de markt. Het onderzoek dat voortkomt uit de geesteswetenschappen is volgens hen van onschatbare waarde voor de samenleving, niet in de vorm van winst maar in de vorm van culturele rijkdom. Een geheel ander antwoord mondt uit in programma’s zoals Venture Lab. Het wil de geesteswetenschappen juist uit haar beschermde sfeer halen en loslaten in de vrije markt. Studenten geesteswetenschappen moeten zich volgens hen realiseren dat ze wel degelijk vaardigheden hebben die ook in de vrije markt van waarde zijn. Daarom wordt het ondernemerschap aan deze faculteit gestimuleerd, zodat de waarde van de geesteswetenschappen niet alleen kan worden uitgedrukt in culturele zin maar ook in monetaire zin.
Storytelling
Jaar & Dag Media viel, niet geheel toevallig, midden in deze discussie. Tijdens de opening van het Venture Lab presenteerden vijf studenten hun idee voor een onderneming. Onder hen Jaar & Dag, met een plan om geschiedenis ook buiten de academie uit te dragen, in de vorm van films en documentaires. Niet omdat wij bewust stelling willen nemen tegen het standpunt van Humanities Rally, maar omdat wij geloven dat onze historische vaardigheden ook heel goed op andere vlakken inzetbaar zijn dan alleen onafhankelijk historisch onderzoek. De vraag naar historische duiding leeft in de samenleving, meer dan ooit. En dat betekent dat er, ook buiten de academie, vraag is naar geschiedenis.
Historici hebben twee kwaliteiten die Jaar & Dag Media wil uitdragen. Ten eerste het historisch onderzoek, dat vaak in de vorm van geschreven artikelen worden gepresenteerd. Jaar & Dag is ontstaan vanuit het idee dat hetzelfde historische onderzoek ook in de vorm van een film of documentaire kan worden gepresenteerd. Tegelijkertijd hebben historici veel meer kwaliteiten dan alleen historisch onderzoek. Zij leren enorme bergen informatie te verwerken tot een tekst die niet alleen al die historische bronnen samenvat, maar ook nog eens leesbaar is. De essentie van historisch onderzoek is niet het verleden, maar het op een begrijpelijke manier presenteren van een immens complex verhaal: storytelling. En precies die vaardigheid is op veel meer vlakken inzetbaar. Historici zijn bovenal verhalenvertellers en achter alles en iedereen schuilt een verhaal. Het vastleggen van die verhalen, of dat nu historische verhalen zijn, persoonlijke verhalen of bedrijfsverhalen, dat is de kerntaak van historici en van Jaar & Dag Media.
Humanities Rally heeft absoluut gelijk als het stelt dat de geesteswetenschappen onafhankelijk en buiten de vrije markt moet kunnen opereren. Maar tegelijkertijd moet het beseffen dat de geesteswetenschappelijke vaardigheden wel degelijk van nut zijn buiten de academie en dat niet alle studenten binnen de academie willen en kunnen blijven. Historici hebben waarde, ook in de kapitalistische vrije markt.
Laat een reactie achter