De Fagel Collectie
De Fagel Collectie is een van de best bewaard gebleven privébibliotheken van de wereld. Deze verzameling boeken, kaarten, pamfletten en andere werken (naar schatting 20.000 in totaal) zijn afkomstig van de achttiende eeuwse Nederlandse griffiersfamilie Fagel. De bijzondere en prachtige oude collectie is gehuisvest in de al even prachtige bibliotheek van Trinity College Dublin. Samen met de KB | Nationale Bibliotheek van Nederland werkt Trinity College sinds 2019 aan het ontsluiten van de collectie, zodat die beter toegankelijk is voor wetenschappelijk onderzoek.
Jaar en Dag maakte in het kader van dit Iers-Nederlandse samenwerkingsproject in de eerste helft van 2021 al een videoreeks over de familie Fagel. In deze serie ontdek je wie de Fagels waren, hoe hun collectie tot stand kwam en ook hoe die uiteindelijk terecht kwam in Dublin. Deze zomer reisden we af naar Dublin om een tweede reeks op te nemen, waarin het onderzoek naar de collectie centraal staat. De eerste video’s in die tweede reeks zijn onlangs verschenen. Om de twee weken komt er een nieuwe video uit.
Voor achtergronden over het project kan je een kijkje nemen op de websites van:
KB | Nationale Bibliotheek van Nederland
Alex Alsemgeest (voormalige projectleider ‘Unlocking the Collection’, sinds september 2021 conservator Bibliotheekcollecties bij het Rijksmuseum)
Wil je de videoreeksen bekijken? Houd dan vooral de social media van de KB in de gaten of ga direct naar YouTube.
De familie Fagel
Voor een uitvoerige biografie verwijzen we je natuurlijk vooral naar de videoserie 😉 Zie de trailer hieronder. Toch een kleine introductie, want het is een familienaam waarvan de meesten waarschijnlijk nog nooit hebben gehoord (wij ook niet voordat we aan dit project begonnen).
De Fagels behoorden tot een oude familie uit Den Haag, waarvan een flink aantal leden door de eeuwen heen hoge politieke functies bekleedden, waaronder die van Griffier van de Staten-Generaal: de hoogste ambtelijke functie ten tijde van de Republiek. Toch alvast een spoiler: Gaspar werd als eerste en enige Fagel zelfs Raadspensionaris in het beroemde Rampjaar 1672, als directe opvolger van Johan de Wit.
De Fagels onderhielden altijd al nauwe contacten met de Oranjes. Toen die in 1795 als gevolg van de Bataafse Revolutie moesten vluchtten, nam ook Hendrik Fagel, de griffier op dat moment, de benen naar Londen. Zijn bibliotheek met die grote en indrukwekkende collectie, wist hij uiteindelijk bijeen te houden en veilig te stellen in Dublin. Toen Willem I in 1813 op het strand van Scheveningen terugkeerde als koning, nam hij de Fagels met zich mee. Ze werden in de adelstand verheven en bleven tot lang in de negentiende eeuw op hoog politiek niveau actief. Ze moesten het weliswaar stellen zonder hun boekenverzameling die in Trinity College Dublin een nieuw thuis had gevonden.
Het is niet moeilijk voor te stellen dat een familie met easy access tot de politiek, in die context ook toegang hadden tot belangrijke politieke werken. Sinds de zeventiende eeuw hadden zij dan ook een indrukwekkende verzameling aangelegd, deels privé en deels een staatsverzameling. Er zitten echter ook een hoop werken tussen die niets met politiek van doen hebben, maar die ons een unieke inkijk geven in de tijdsgeest van toen. En prachtige plaatjes. Dat ook.
